Op scholen die VSO bieden, is er ruimte om specifieke aandacht te geven aan bijvoorbeeld een handicap of andere speciale omstandigheden van leerlingen. Leerlingen komen in aanmerking voor het VSO, wanneer sprake is van dermate ernstige problematiek dat het niet mogelijk is de noodzakelijke ondersteuning in het regulier onderwijs te bieden. Niet de stoornis of de beperking is hierbij bepalend, maar:  

1. de mate waarin deelname (niet) mogelijk is in het onderwijs
2. de handelingsverlegenheid in het regulier onderwijs. Dat betekent dat de school twijfelt om te handelen, niet weet hoe ze moeten handelen of dat ze niet meer kunnen handelen in een situatie. 

Leert je kind beter door praktijkervaring dan door theorie? En is je kind waarschijnlijk niet in staat om een diploma voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) te halen? Dan is het praktijkonderwijs misschien een passende plek voor je kind.
Het samenwerkingsverband houdt zich daarbij aan de twee landelijk bepaalde voorwaarden:

1. het kind heeft een IQ (intelligentiequotiënt) tussen de 55 en 80
2. het kind heeft een leerachterstand van minstens 50% op minimaal twee van de volgende vier gebieden: inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spelling.

De toelaatbaarheid tot het speciaal onderwijs  en praktijkonderwijs blijft gedurende de gehele schoolloopbaan^[1] geldig. In het speciaal onderwijs (SO) is de toelaatbaarheidsverklaring geldig tot het einde van het schooljaar waarin de leerling 14 jaar wordt. In het voortgezet speciaal onderwijs  en praktijkonderwijs is dat 20 jaar. Als bij de overstap van basis- naar voortgezet onderwijs de leerling is aangewezen op speciaal onderwijs, dan wordt dit door de school geregeld. 

Minimaal één keer per jaar wordt met de ouder (en leerling) het wettelijk verplichte Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) van de leerling geëvalueerd. Indien de leerling in aanmerking komt voor het regulier onderwijs zal daartoe het traject door de school van speciaal onderwijs worden ingezet. De afgegeven TLV voor de schoolloopbaan is dus geen garantie dat de leerling ook daadwerkelijk de gehele periode in het speciaal onderwijs verblijft. Dit uiteraard in overleg en in samenwerking met de ouder. 

[1] Hier wordt de schoolloopbaan binnen het voortgezet speciaal onderwijs of praktijkonderwijs bedoeld.

De onderwijsbehoefte van de leerling wordt vertaald in concrete en haalbare handelingssuggesties passend bij het beoogde uitstroomniveau en uitstroomperspectief van de leerling:

• Wat heeft de leerling nodig om de beoogde einddoelen te halen?
• Wat heeft de docent nodig om de leerling hierbij te ondersteunen? 
• Wat heeft de school nodig om dit te kunnen realiseren?
• Wat heeft de ouder nodig om de leerling hierbij te ondersteunen?

Op het handelingsdeel van het OPP zit instemmingsrecht voor de ouder. Dit deel is een beschrijving van de individuele ondersteuning en begeleiding die de leerling ontvangt, wie erbij betrokken is en welke hulpmiddelen worden ingezet. Voor het overige deel van het OPP is op overeenstemming gericht overleg met de ouder van toepassing. 

In de wet staat dat van de schriftelijke toelaatbaarheid tot het speciaal onderwijs een afschrift aan de ouder wordt overhandigd. De school voor speciaal onderwijs verzorgt dit.

1. Een toelaatbaarheid tot het speciaal onderwijs of praktijkonderwijs is landelijk geldig.
2. Als je kind vertrekt naar een school voor speciaal onderwijs buiten het Samenwerkingsverband wordt de toelaatbaarheidsverklaring tot het speciaal onderwijs of praktijkonderwijs en het Ontwikkelingsperspectiefplan (of een beschrijving van de ondersteuning) aan de ouder verstrekt. Je kunt die documenten dan aanleveren bij de vervolgschool.